TİKTOK ÜZERİNDEN ELDE GELİRLERİN VERGİLENDİRİLMESİ VE DİKKAT EDİLMESİ GEREKENLER
TİKTOK
ÜZERİNDEN ELDE GELİRLERİN VERGİLENDİRİLMESİ VE DİKKAT EDİLMESİ GEREKENLER
I. GİRİŞ
TikTok veya Çin'de
bilinen adıyla Douyin, Musical.ly bazında yaratılan, video oluşturma ve
paylaşmanın yanı sıra canlı yayın imkânı sağlayan bir sosyal medya uygulamasıdır.
Asya'da kısa video platformunda lider olan ve başka ülkelere de yayılan
uygulama, kısa süreli müzik videoları kapsamında en hızlı büyüyen uygulama
haline gelmiştir.
TikTok kullanıcıya
müzikal, dans, komedi, oyunculuk, dudak senkronizasyonu ve diğer türlerde, kısa
videolar üretmesine olanak sağlayan uygulamadır.
Üzerinde
duracağımız husus tiktok üzerinden gönderilen hediyelerin yayıncı yönünden
gelire dönüşümü ve vergisel boyutudur.
II.
TİKTOK ÜZERİNDEN GELİR ELDE ETME
II.1.
Tiktokta Hediye Kavramı
Tiktokta en yaygın
para kazanma şekli canlı yayınlardaki hediye sistemidir. Bu yolla yayıncılara
çeşitli hediyeler gönderilmek suretiyle bağış yapılmaktadır. Tiktok üzerinden
gönderilen hediyelere bakıldığında çeşitlilik arz ettiği görülmektedir. En çok
bağış yapılanlar ise baklava, alkış, nazar boncuğu, kalp, çay ve merhaba
hediyeleridir.
Tiktok cüzdan içerisinde direk olarak nakit
bulundurmayıp jeton üzerinden işlem yapılmaktadır. Satın alınan jetonlar
uygulama içerisinde hediye verirken ve herhangi bir bağışta kullanılabilmektedir.
Tiktokta
yayıncılara gönderilen her hediyenin, diğer bir ifadeyle yapılan her bağışın
bir para karşılığı vardır. Hediye fiyatı ne kadar artarsa o kadar gelir
fırsatı doğmakta olup, fiyatı yüksek hediyeler ise yayıncılara doğal olarak
daha fazla kazanç sağlamaktadır. Bu durum yayıncıları daha fazla gelir elde etmek için daha çok takipçi kazanma çabasına
sokmaktadır.
II.2. Tiktok Hediye Puanının Hesaplanması
Tiktok hediye puanı, canlı yayında gönderilen
hediyelerin yayıncı hesabına yansıyan kısmıdır. Fenomenlere gönderilen
hediyeler yayıncının Tiktok hesabında cüzdan kısmında toplanmaktadır.
Yayıncılar bu hediye puanlarını isterlerse TL olarak çekebilirler.
1 Hediye puanı 96 kuruş olarak hesaplanmaktadır.
Bu tutar platformun kesmiş olduğu tutardır. Yayıncı hediye puanlarını nakit
olarak çekmek isterse bu tutar üzerinden kesinti yapılmaktadır.
Tiktok hediye puanları üzerinden % 60 kesinti
uygulamaktadır.
Hediye puanlarını hesaplarken aşağıdaki formülü
kullanabilirsiniz. Tiktok hediye puanı hesaplama:[1]
(Hediye Puanı * 0,96) * 0,40 = Hesaba Geçecek Tutar
II.3. Tiktokta Para Kazanma Yöntemleri
Tiktok’ tan para kazanma yöntemlerine bakacak
olursak çeşitlilik arz ettiği görülmektedir. En yaygın para kazanma şekli yayıncıların
takipçilerine canlı yayın açarak para kazanması gelmektedir. Bu yöntemde,
izleyiciler canlı yayın esnasında yayıncılara tiktok hediyeleri göndermek
suretiyle bağışta bulunurlar. Diğer bir para kazanma şekli ise izleyicilere
ürün satımıdır. Bu yöntemi daha çok yüksek takipçi sahibi yayıncıların
uyguladığı görülmektedir. Diğer bir yöntem ise az takipçiye sahip yayıncıların
daha yüksek takipçi sayısına ulaşmak amacıyla yüksek takipçili yayıncılarla
birlikte video çekmek karşılığında kendilerine ödeme yapmasıdır. Bu durum
fenomen olan yayıncının daha fazla gelir elde etmesini sağlamaktadır. Bunların
dışında da yayıncıların daha yüksek gelir elde etmek için başvurduğu yöntemler
bulunmaktadır.
III.
TİKTOK GELİRLERİNİN VERGİLENDİRİLMESİ
193 sayılı Gelir Vergisi Kanunu’nun, 1.maddesine göre gelir,
bir gerçek kişinin bir takvim yılı içinde elde ettiği kazanç ve iratların net
tutarı olarak tanımlanmış olup aynı kanunun 2’nci maddesinde ise gelire giren
kazanç ve iratlar 7 grup olarak sayılmıştır. Bu kanuni düzenlemelere göre; bir
gelirin vergilendirilebilmesi için, 2. maddede sayılan gelir gruplarından
birine girmesine bağlıdır.
193 Sayılı Gelir Vergisi
Kanununun 37. maddesinin birinci fıkrasında, her türlü ticari ve sınai
faaliyetlerden doğan kazançların ticari
kazanç olduğu belirtilmiştir.
Yukarıda
belirttiğimiz üzere, yayıncılar izleyiciler tarafından gönderilen sanal
hediyelerle gelir elde etmekle birlikte, yayınlanan videolar için reklam veren
firmalar ile anlaşma yapılarak reklam geliri de elde etmektedirler. Reklam
hizmetinde gelir doğrudan reklam verenden elde edildiği halde sanal hediye
öncelikle Tiktok hesabına geçmekte, adı geçen sosyal medya kuruluşu kendi
payını aldıktan sonra kalan tutarı yayıncıya göndermektedir.
Bir faaliyetin ticari
faaliyet ve elde edilen kazancın da ticari kazanç olarak nitelendirilmesinde
ticari organizasyon, devamlılık ve ticari kazanç elde etme iradesi önem taşıyan
hususlar olarak ortaya çıkmaktadır.
Ticari faaliyet bir tür
emek-sermaye organizasyonuna dayanmakta olup, kazanç sağlama niyet ve kastının
bulunup bulunmaması böyle bir organizasyon tarafından icra edilen faaliyetin
" ticari faaliyet" olma niteliğine etki etmemektedir. Ancak, bir
faaliyetin " ticari faaliyet" sayılabilmesi için kazanç sağlama niyet
ve kastı gerekmekle birlikte, faaliyeti icra eden organizasyonun bütün
unsurları ile birlikte değerlendirildiğinde kazanç sağlama potansiyeline sahip
olması gerektiği ortaya çıkmaktadır.
Tiktok canlı yayınlarında
izleyiciler Tiktok hediyeleri satın alarak, yayıncıya bağışta bulunurlar. Her
hediyenin farklı bir fiyatı olup bu paranın bir kısmı Tiktok tarafından
komisyon olarak alınır, diğer kısmı ise yayıncıya aktarılmaktadır. Yayıncılara hediyeler
gönderilmesi kullanıcıları daha fazla gelir elde etmek için daha fazla takipçi
sayısı kazanma çabasına sokmaktadır.
193 Sayılı Gelir Vergisi Kanunun 37.
maddesinde ticari kazancın tarifi yapılmış ve her türlü ticari ve sınai
faaliyetlerden doğan kazançların ticari kazanç olduğu hüküm altına alınmıştır.
Anılan kanun maddesinde geçen “Faaliyet” ibaresinden anlaşılması gereken
işin geçici olarak değil devamlılık arz edecek şekilde sürekli olarak
yapılmasıdır. Nitekim yayıncıların sürekli olarak Tiktok’ a video yüklemesi veya
canlı yayın yapmaları ve kendilerine bu kapsamda sürekli para gelmesi, yayıncıların
faaliyetinin devamlılık arz ettiğini göstermektedir.
Vergi daireleri tarafından verilen
birçok özelgelerde; internet ortamının da işyeri olarak kabul edilmesi
gerektiği belirtilmiştir. Ticari faaliyetin unsurları olan organizasyon, emek
ve sermaye, kazanç sağlama, devamlılık ve işyerine sahip olması dikkate
alındığında yayıncıların ticari bir işletmeyi ilgilendiren tüm unsurları
taşıdığı sonucuna varılmıştır. Bu sebeple, yayıncıların Tiktok’ tan elde ettiği
gelirlerin 193 Sayılı Gelir Verisi Kanununa göre ticari kazanç olarak vergilendirilmesi gerekmektedir.
IV. TİKTOK GELİRLERİNİN SOSYAL İÇERİK ÜRETİCİLİĞİ İLE MOBİL CİHAZLAR İÇİN
UYGULAMA GELİŞTİRİCİLİĞİ KAZANÇ İSTİSNASINDAKİ DURUMU
7338
sayılı Kanunun 2 nci maddesi ile 193 sayılı Kanuna aşağıdaki madde eklenmiştir.
“ Sosyal içerik üreticiliği ile mobil cihazlar
için uygulama geliştiriciliğinde kazanç istisnası:
Mükerrer Madde 20/B – İnternet ortamındaki
sosyal ağ sağlayıcıları üzerinden metin, görüntü, ses, video gibi içerikler
paylaşan sosyal içerik üreticilerinin bu faaliyetlerinden elde ettikleri
kazançlar ile akıllı telefon veya tablet gibi mobil cihazlar için uygulama
geliştirenlerin elektronik uygulama paylaşım ve satış platformları üzerinden
elde ettikleri kazançlar gelir vergisinden müstesnadır.
Bu istisnadan faydalanılabilmesi için
Türkiye’de kurulu bankalarda bir hesap açılması ve bu faaliyetlere ilişkin tüm
hasılatın münhasıran bu hesap aracılığıyla tahsil edilmesi şarttır.
Bankalar, bu kapsamda açılan hesaplara
aktarılan hasılat tutarı üzerinden, aktarım tarihi itibarıyla %15 oranında
gelir vergisi tevkifatı yapmak ve Kanunun 98 ve 119 uncu maddelerindeki esaslar
çerçevesinde beyan edip ödemekle yükümlüdür. Bu tutar üzerinden 94 üncü madde
kapsamında ayrıca tevkifat yapılmaz.
Mükelleflerin birinci fıkra kapsamı dışında
başka faaliyetlerinden kaynaklanan kazanç ya da iratlarının bulunması
istisnadan faydalanmalarına engel değildir.
Birinci fıkra kapsamındaki kazançları toplamı
103 üncü maddede yazılı tarifenin dördüncü gelir diliminde yer alan tutarı
aşanlar ile faaliyete ilişkin tüm gelirlerini ikinci fıkrada belirtilen
şartlara göre tahsil etmeyenler bu istisnadan faydalanamazlar. Bu durumda
olanların, 94 üncü maddenin birinci fıkrası kapsamında tevkifat yapma
yükümlülüğü yoktur.
İstisnaya ilişkin şartların taşınmadığının
tespit edilmesi halinde eksik tahakkuk etmiş olan vergi, vergi ziyaı cezası
kesilmek suretiyle gecikme faiziyle birlikte tahsil olunur.
Öte
yandan 12/1/2022 tarihli ve 31717 sayılı Resmi Gazete' de sosyal içerik üreticiliği
ile mobil cihazlar için uygulama geliştiriciliğinde kazanç istisnasına ilişkin
318 Seri No.lu Gelir Vergisi Genel Tebliği yayımlanmıştır.
Yukarıda
belirttiğim üzere yayıncıların Tiktok üzerinden elde etmiş olduğu gelirler
gelir vergisi yönünden ticari kazanç sayılmalıdır. Ticari kazanç sayılma
beraberinde yayıncılara mükellefiyet tesisi, defter tutma, beyanname verme ve
diğer vergisel yükümlülükleri getirecektir. Ancak, sosyal içerik üreticiliği
ile mobil cihazlar için uygulama geliştiriciliğinde kazanç istisnası tam da bu
noktada yayıncılara büyük kolaylık getirmekte olup, söz konusu vergisel
yükümlülükleri azaltacaktır. Söz konusu istisnadan yararlanmak için
yayıncıların aşağıdaki hususlara dikkat etmeleri gerekmektedir.
Sosyal
içerik üreticiliği ile mobil cihazlar için uygulama geliştiriciliğinde kazanç
istisnasına ilişkin şartları aşağıdaki gibi sıralayabiliriz.
1. İstisnadan, internet
ortamındaki sosyal ağ sağlayıcıları üzerinden metin, görüntü, ses, video gibi
içerikler paylaşan sosyal içerik üreticisi gerçek kişiler ile akıllı telefon
veya tablet gibi mobil cihazlar için uygulama geliştiren gerçek kişiler yararlanabilecektir. Söz konusu istisna
uygulamasında mükelleflerin tam veya dar
mükellef olmalarının bir önemi bulunmamaktadır.
2. İstisnadan yararlanabilmek
için söz konusu faaliyetlerde bulunan kişilerin bu faaliyetleri sonucu elde
edecekleri tüm hasılatı tahsil etmelerini teminen Türkiye’de kurulu bankalarda
hesap açmaları şarttır.
3. İstisnadan faydalanmak
isteyen mükelleflerin ikametgâhlarının bulunduğu yerdeki tarha yetkili vergi
dairesine başvurarak istisna kapsamındaki faaliyetine ilişkin olarak ilgili
vergi dairelerinden Ek-1’de yer alan “193
Sayılı Kanunun Mükerrer 20/B Maddesi Uygulamasına İlişkin İstisna Belgesi”ni
(İstisna Belgesi) almaları gerekmektedir.
4. Vergi dairelerinden temin
edilen istisna belgeleri, madde kapsamında istisna edilen faaliyetlerle ilgili
hasılatın tahsil edileceği banka hesaplarının açılışında kullanılacaktır.
Mükelleflerin bankalardaki mevcut hesapları da istisna belgesinin ilgili
bankaya ibrazı suretiyle, münhasıran bu faaliyetlere ilişkin hasılatın tahsili
amacıyla kullanılabilecektir.
Söz
konusu istisnadan yararlanabilmek amacıyla Türkiye’de kurulu bankalar nezdinde
yeni hesap açılması halinde hesap açılış tarihinden itibaren, mevcut hesabın
kullanılacak olması halinde ise mevcut hesabın bu amaçla kullanılacağına dair
istisna belgesinin bankaya ibraz tarihinden itibaren bir ay içerisinde banka
hesaplarına ilişkin bilgilerin (banka adı, banka şubesi, iban numarası) bağlı
bulunulan vergi dairesine yazılı bildirim yükümlülüğü getirilmiştir. Bu
bağlamda istisnadan yararlanabilmek amacıyla bankada hesap açan veya
hesaplarını bu amaçla kullanmaya başlayan mükelleflerin banka hesaplarına
ilişkin bilgilerini bir ay içerisinde bağlı bulundukları vergi dairesine
bildirmeleri şarttır.
5. İstisnadan yararlanabilmek
için istisna kapsamındaki faaliyetlerden
elde edilen hasılat toplamının 193 sayılı Kanunun 103 üncü maddesinde yazılı
tarifenin dördüncü gelir diliminde yer alan tutarı aşmaması şarttır.
İstisna uygulamasında söz konusu tarifenin dördüncü gelir diliminde yer alan
tutarın aşılıp aşılmadığı, takvim yılı sonu itibarıyla her bir yıl için ayrı
ayrı değerlendirilecektir.
İstisna
şartlarını haiz mükelleflerin, istisna kapsamındaki faaliyetleri nedeniyle elde
ettikleri kazançlar için yıllık gelir vergisi beyannamesi verilmeyecek, diğer
gelirleri nedeniyle beyanname verilmesi halinde bu kazançlar beyannameye dâhil
edilmeyecektir.
6. İstisna edilen faaliyetlere
ilişkin gelirin ayni olarak tahsil
edilmesi halinde, tahsile konu mal veya hizmetin tahsil tarihindeki rayiç
bedelinin gelirin elde edildiği ay içerisinde, ayni olarak tahsil edilen
gelirin içinde bulunulan ayın son yedi günü içerisinde elde edilmiş olması halinde
ise en geç takip eden ayın ikinci iş günü bitimine kadar banka hesabına
yatırılması durumunda istisna şartları ihlal edilmemiş olacaktır.
7. Mobil cihazlar için uygulama
geliştiriciliği faaliyeti kapsamında yalnızca elektronik uygulama paylaşım ve
satış platformları üzerinden elde edilen kazançlar mezkûr madde kapsamında
istisna edilmektedir. Bu platformlar üzerinden elde edilen; ücretli uygulama
satış geliri, reklam geliri, uygulama içi satış geliri, sponsorluk geliri,
ücretli abonelik geliri gibi gelirler istisna kapsamında dikkate alınacaktır.
Diğer taraftan, elektronik uygulama paylaşım ve satış platformları dışında elde
edilen kazançlar ise istisna kapsamında değerlendirilemeyecektir.
Sosyal
içerik üreticiliği faaliyeti kapsamında sosyal ağ sağlayıcıları üzerinden elde
edilen; reklam gelirleri, sponsorluk gelirleri, bağışlar, hediyeler, bahşişler,
ücretli abonelik gelirleri gibi gelirler istisna kapsamında dikkate
alınacaktır.
Sosyal
içerik üreticileri tarafından internet ortamındaki sosyal ağ sağlayıcıları
üzerinden elde edilen gelirlerin üçüncü taraf hizmet sağlayıcıları aracılığıyla
elde edilmesi durumunda da istisnadan yararlanılabilecektir.
8. 193
sayılı Kanunun mükerrer 20/B maddesinde istisna edilen türdeki faaliyetlerde
bulunan mükelleflerden istisnadan faydalananların yıl içindeki kazançları
toplamının 193 sayılı Kanunun 103 üncü maddesinin dördüncü gelir diliminde yer
alan (2022 yılı için 880.000 TL) tutarı aşıp aşmadığına bakılmaksızın, defter
tasdik ettirme, defter tutma (defter-beyan sistemine kaydolma/elektronik defter
tutma) ve belge düzenleme zorunluluklarının kaldırılması uygun görülmüştür.
Bu
istisnadan yararlananların, faaliyetlerine ilişkin olarak adlarına düzenlenen
belgeler ile yapmış oldukları giderlere, satın aldıkları mal ve hizmetlere
ilişkin belgeleri 213 sayılı Kanunda öngörülen süre boyunca saklamaları
zorunludur.
Mezkûr
madde kapsamında istisna edilen faaliyetlerin yanı sıra mükelleflerin ticari,
zirai veya serbest meslek kazancı yönünden başka faaliyetlerinin bulunması halinde,
defter tasdik ettirme, defter tutma (defter-beyan sistemine kaydolma/elektronik
defter tutma) ve belge düzenleme zorunlulukları devam etmektedir. Başkaca
faaliyetleri nedeniyle mükellefiyeti bulunan ve defter tutan mükelleflerin,
istisna kapsamında bulunan ve bulunmayan faaliyetlerine ilişkin hasılat,
maliyet ve gider unsurlarının ayrı ayrı izlenmesi, istisna kapsamındaki
faaliyete ilişkin hasılat, maliyet ve gider unsurlarının, diğer faaliyetlerle
ilişkilendirilmemesi ve kayıtlarının da bu ayrımı sağlayacak şekilde tutulması
gerekmektedir. Mevcut istisna uygulaması kapsamında icra edilen faaliyet ile bu
kapsama girmeyen işlerin birlikte yapılması halinde müşterek genel giderler, bu
faaliyetler ile ilgili olarak cari yılda oluşan hasılatın toplam hasılat
içindeki oranı dikkate alınarak dağıtılacaktır. Bu dağıtım sonucunda müşterek
genel giderlerden istisna kapsamındaki faaliyete düşen pay, diğer faaliyetlere
ilişkin vergiye tabi kazancın ve matrahın tespitinde dikkate alınmayacaktır.
9. Türkiye’de
kurulu bankalarda hesap açılmadığı, elde edilen hasılatın tamamının açılan
banka hesabına yatırılmadığı veya eksik yatırıldığı veya istisnaya ilişkin
şartları taşımamasına rağmen istisnadan faydalandığı tespit edilen
mükelleflerin söz konusu kazançlarına ilişkin olarak eksik tahakkuk etmiş olan
vergi, mükellefin bağlı bulunduğu yerdeki vergi dairesi tarafından vergi ziyaı
cezası kesilmek suretiyle gecikme faiziyle birlikte tahsil olunur.
V. SONUÇ
Son
zamanlarda sosyal medya üzerinden gelir elde eden kişilerin sayısı
azımsanmayacak derecede artmaktadır. Bu durum kişileri sosyal medya üzerinden
gelir elde etmek için ilgi çekici içerik üretme çabasına sokmaktadır. Tiktok,
son yıllarda ciddi bir kullanıcı sayısına ulaşmış olup, bu durum haliyle yayıncıları
daha da iştahlandırmaktadır.
Uygulamada
çoğu zaman tiktok vb uygulamalar üzerinden gelir elde edenlerin
vergilendirilmeleri gerektiği hususunda eksik bilgiye sahip olduğu
görülmektedir. Bu durum yayıncıların ciddi vergi cezalarıyla karşılaşmalarına
sebep olabilmektedir. Şahsi fikrim tiktok vb platformlar üzerinden gelir elde
edenlerin bu hususta dikkat etmeleri, sosyal içerik üreticiliği ile mobil
cihazlar için uygulama geliştiriciliğinde kazanç istisnasından yararlanma
alternatifini göz önünde bulundurmalarıdır.
KAYNAKÇA
193
Sayılı Gelir Vergisi Kanunu.
7338 Sayılı Vergi Usul Kanunu İle Bazı Kanunlarda
Değişiklik Yapılmasına Dair Kanun.
318 Seri
No.lu Gelir Vergisi Genel Tebliği.
Cihan
Tekin; ‘’ Sosyal İçerik Üreticiliği İle Mobil Cihazlar
İçin Uygulama Geliştiriciliği Kazanç İstisnasında Son Durum Ve Uygulamalar ‘’
(Erişim Tarihi: 21.08.2022, https://www.davavergi.com/2022/01/25/sosyal-icerik-ureticiligi-ile-mobil-cihazlar-icin-uygulama-gelistiriciligi-kazanc-istisnasinda-son-durum-ve-uygulamalar/ )
Vikipedi; ‘’
TikTok ‘’, (Erişim Tarihi: https://tr.wikipedia.org/wiki/TikTok)
teknobur.com, ‘’
Tiktok Hediye Puanı Nedir? ‘’, (Erişim Tarihi: 21.08.2022,
https://teknobur.com/tiktok-hediye-puani-nedir-hesaplama-1000-puan-kac-tl)
Bu yazım ekovergi' de yayımlanmıştır. (https://ekovergi.com/tiktok-uzerinden-elde-gelirlerin-vergilendirilmesi-ve-dikkat-edilmesi-gerekenler/)
Yorumlar
Yorum Gönder